วันมาฆบูชา

วันมาฆบูชา ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ ของทุกปี 
คำว่า มาฆบูชา มาจากคำว่า มาฆปุรณมีบูชา

• มาฆะ คือ เดือน ๓
• ปุรณมี คือ วันเพ็ญ หรือวันพระจันทร์เต็มดวง
• บูชา คือ การเคารพบูชา 

วันมาฆบูชา จึงหมายถึงการบูชาในวันเพ็ญเดือน ๓  ซึ่งได้แก่วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ แต่ถ้าปีใดมีเดือนอธิกมาส คือ มีเดือน ๘ สองหน (เดือนตามจันทรคติ)  วันมาฆบูชาก็จะเลื่อนไปเป็น ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ 

วันมาฆบูชาปีนี้ ตรงกับวันเสาร์ที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๗

สาเหตุที่วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ ของทุกปีเป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ที่เรียกว่า วันมาฆบูชา เพราะว่าในสมัยพุทธกาล วันดังกล่าวเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาฎิโมกข์เป็นครั้งแรกแก่พระสงฆ์สาวก ณ วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ เพื่อให้พระสงฆ์สาวกได้นำไปปฎิบัติและเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้แผ่ไพศาลเจริญรุ่งเรืองสืบไป

เหตุการณ์ในวันดังกล่าว เรียกได้ว่าเป็นวัน จาตุรงคสันนิบาต

จาตุรงคสันนิบาต คือการประชุมอันประกอบด้วยองค์ ๔ ที่มีความมหัศจรรย์ยิ่ง (จาตุร = ๔, องค์ = ส่วนประกอบ, สันนิบาต = การประชุม)  กล่าวคือ
๑. ในวันนั้น พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้า จำนวน ๑,๒๕๐ องค์ มาประชุมพร้อมกัน ณ เวฬุวันวิหาร  ที่กรุงราชคฤห์ โดยไม่ได้นัดหมาย
๒. พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้าที่มาประชุมในวันนั้น ทั้งหมดล้วนเป็นพระที่ได้ชื่อว่าเป็น “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” คือพระที่ได้รับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจ้า  (พูดง่าย ๆ คือ พระเหล่าเหล่านั้น มีพระพุทธเจ้าเป็นพระอุปัชฌาย์)

เอหิ แปลว่า จงมา
ภิกขุ แปลว่า ภิกษุ
อุปสัมปทา แปลว่า การอุปสมบท หรือการบวช
เอหิภิกขุอุปสัมปทา คือการบวชพระ ที่พระพุทธเจ้าทรงประทานด้วยพระองค์เอง โดยเปล่งพระวาจาว่า “ท่านจงเป็นภิกษุมาเถิด ธรรมอันเรากล่าวดีแล้ว ท่านจงประพฤติพรหมจรรย์ เพื่อทำที่สุดแห่งทุกข์โดยชอบเถิด”

๓. พระสงฆ์สาวกที่มาประชุมในวันนั้น ทุกองค์ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์แล้ว
๔. วันดังกล่าวเป็นวันเพ็ญ เดือน ๓ ( ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓)

พระโอวาทปาฎิโมกข์
โอวาท แปลว่า คำสั่งสอน
ปาฎิโมกข์ แปลว่า หลุดพ้น (จากทุกข์)
โอวาทปาฎิโมกข์ จึงหมายถึงหลักคำสั่งสอนที่ทำให้หลุดพ้น (จากทุกข์)  ในพระพุทธศาสนา

โอวาทปาฎิโมกข์ บางแห่งก็เขียนว่า โอวาทปาติโมกข์ เป็นคำสอนของพระพุทธองค์ซึ่งเป็นภาษาบาลีความยาว 3 คาถาครึ่ง ดังนี้

           สพฺพปาปสฺส อกรณํ                   กุสลสฺสูปสมฺปทา
           สจิตฺตปริโยทปนํ                       เอตํ พุทฺธาน สาสนํ ฯ  (จบคาถาที่หนึ่ง)
                                 ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา
                                 นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา
                                 น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี
                                 สมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโต ฯ  (จบคาถาที่สอง)
                   อนูปวาโท อนูปฆาโต                   ปาติโมกฺเข จ สํวโร
                   มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ                 ปนฺตญฺจ สยนาสนํ (จบคาถาที่สาม)
                   อธิจิตฺเต จ อาโยโค                     เอตํ พุทฺธาน สาสนํ ฯ (จบครึ่งคาถา)

แปลความว่า